Efekty treningu uważności

Osoby bardziej uważne z niższym prawdopodobieństwem doświadczają negatywnych aspektów stresu, w tym depresji i lęku. Są mniej neurotyczne, bardziej ekstrawertyczne, doświadczają poczucia dobrostanu i satysfakcji z życia. Osoby, które są bardziej uważne, mają też większą świadomość, zrozumienie i akceptację swoich emocji, ale i w mniejszym stopniu im ulegają. Szybciej radzą sobie ze stanem obniżonego nastroju. Nie są uwięzione w procesie powtarzalnego myślenia (tzw. ruminacji), nie zniechęcają się w obliczu trudności, są w mniejszym stopniu nadmiernymi perfekcjonistami. Mają mniej negatywnych myśli i potrafią lepiej sobie z nimi radzić. Mają wyższe, bardziej stabilne poczucie własnej wartości, mniej zależne od czynników zewnętrznych.

Bycie uważnym ułatwia nam relacje z innymi. Jedno z wielu badań pokazało, że mindfulness jest związane z lepszą umiejętnością wyrażania siebie w sytuacjach społecznych, większą empatią, lepszym rozumieniem i nazywaniem własnych uczuć, niższym lękiem społecznym, większą odpornością na negatywne stany. Osoby uważne nawiązują bardziej satysfakcjonujące relacje, lepiej się komunikują, lepiej funkcjonują w konfliktach, w mniejszym stopniu myślą źle o innych osobach w trakcie konfliktu.

Inteligencja emocjonalna i uważność wiążą się ze sobą. Sama inteligencja emocjonalna jest silnie skorelowana z wysokimi kompetencjami społecznymi, zdolnością do współpracy i możliwością przyjmowania perspektywy innej osoby. Osoby uważne są bardziej wyrozumiałe dla samych siebie, ale są też bardziej empatyczne — czują się bliżej innych, w lepszej relacji z innymi. Osoby uważne w mniejszym stopniu reagują defensywnie, kiedy są atakowane.

Mindfulness podnosi samoświadomość i wspomaga witalność. Bycie bardziej uważnym związane jest też z osiąganiem celów, zawodowych i prywatnych. Praktykowanie uważności i medytacji, jak wielokrotnie wykazano, poprawia uwagę, efektywność w pracy, produktywność, zadowolenie z pracy, poprawia relacje ze współpracownikami, przez co obniża stres zawodowy.

Zdrowie fizyczne i stan umysłu są nierozerwalnie związane, tak więc można oczekiwać, że mindfulness poprawia stan zdrowia fizycznego i psychicznego. Uważność bezpośrednio wpływa na zdrowie fizyczne, poprawiając stan układu odpornościowego, przyspiesza powrót do zdrowia i wywołuje poczucie fizycznego dobrostanu.

Praktyka medytacji, jedna z najlepiej przebadanych technik mindfulness, zwiększa przepływ krwi, obniża ciśnienie, zmniejsza ryzyko wystąpienia nadciśnienia, zmniejsza ryzyko śmierci w następstwie schorzeń naczyniowych i łagodzi objawy takich schorzeń.

Statystyki amerykańskiego ubezpieczenia zdrowotnego pokazują, że osoby medytujące mają mniejszą liczbę hospitalizacji ze względu na choroby serca, jak i infekcje. Odwiedzają swoich lekarzy o 50% rzadziej. Następuje ogólne osłabienie różnych objawów, symptomów chorobowych oraz ogólna poprawa zdrowia fizycznego.

Neurofizjologowie badali efekty medytacji/treningu uważności i ich wpływ na mózg. Niektóre z badań pokazały, że mindfulness może prowadzić do trwałych, pozytywnych zmian neurologicznych. Porównanie grubości kory mózgu osób, które medytowały np. 40 minut dziennie, pokazało, że mają one grubszą korę między innymi w obszarach odpowiedzialnych za uwagę i podejmowanie decyzji. Ponadto osoby praktykujące mindfulness miały bardziej aktywne te obszary mózgu, które są odpowiedzialne za pozytywne przeżycia. Osoby długo medytujące (ponad siedem lat) miały powiększone te obszary mózgu, które są związane z regulacją emocji. Kiedy eksponowano im emocjonalnie zagrażające bodźce, osoby te reagowały słabiej, nawet na poziomie neurofizjologicznym.

Przeprowadzono ponad 100 badań fal mózgowych w trakcie medytacji. Wyniki wskazują na lepszą synchronizację fal alfa, które związane są ze stanem relaksu i dobrostanu. Fale te były też bardziej intensywne, co związane jest z przeżywaniem pozytywnych emocji. Zaobserwowano także lepsze interakcje obu półkul mózgowych. Osoby bardziej doświadczone w treningu uważności i medytacji „produkują” więcej zsynchronizowanych fal typu beta, które są związane ze świadomością, uwagą i uczeniem się. Osoby zaawansowane w treningu uważności mają większą aktywność w obszarach odpowiedzialnych za uwagę.

Uważność ma znaczący, dobry wpływ na poznawcze i emocjonalne funkcjonowanie pracowników, co jest jednym z powodów, dla których można uznać, że uważność może przyczynić się do sukcesu biznesowego. Wymieńmy kilka doniesień badawczych z tego pola. Ilość badań jest olbrzymia, liczba doniesień badawczych rośnie z każdym rokiem lawinowo.

W tym miejscu tylko kilka z nich:

1. Osoby trenujące uważność lepiej radzą sobie z przyjmowaniem krytyki i szerzej – informacji zwrotnej, w mniejszym stopniu bronią się przed krytyką, nie odrzucają wskazówek rozwojowych, chętniej wprowadzają je w życie. Reakcje na krytykę są bardziej zrównoważone i nie prowadzą do impulsywnych zachowań.

2. Osoby uważne podejmują lepsze decyzje , poprzez zrozumienie wartości informacyjnej sytuacji, w jakiej są. Chętniej też biorą pod uwagę niekorzystne scenariusze rozwoju wypadków, a nie unikają ich. Widzą też większą całość lepiej, niż osoby nieuważne, są mniej zależne od natychmiastowych nagród, potrafią odwlec gratyfikację.

3. Osoby uważne są też bardziej elastyczne psychologicznie i widzą rzeczy bardziej obiektywnie. Co ciekawe, nawet pojedynczy, stosunkowo krótki trening uważności, może prowadzić do zwiększenia umiejętności nieulegania negatywnym nastawieniom.

4. Uważność prowadzi do rozwoju takich kompetencji, jak kreatywność, innowacyjność, odporność psychiczna, zaangażowanie w pracę, efektywność zawodowa, komunikatywność, obniża konfliktowość, wypalenie zawodowe i absencję w pracy.

5. Uważność zwiększa szanse odniesienia sukcesu osobistego, prawdopodobnie dlatego, że osoby uważne są bardziej skupione na zadaniach, stosują mniej multitaskingu. Martin Seligman odkrył także, że osoby uważne mają nawet lepsze wyniki sprzedażowe.

6. Oprócz jednoznacznego związania uważności z efektywnością pracy, ważną dla pracodawców, trening mindfulness przynosi też wiele dobrego dla samych pracowników. Zwiększa satysfakcję z pracy, obniża ryzyko wypalenia zawodowego, zwiększa inteligencję emocjonalną (zarówno wobec siebie, jak i klientów, współpracowników).

Można więc, bez specjalnej przesady, uznać, że trening mindfulness jest dużą pomocą w coraz bardziej komplikującej się rzeczywistości, w budowaniu efektywności biznesowej, zaangażowania i dobrostanu ludzi aktywnych zawodowo.